Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, kinh tế số đã trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của các quốc gia và doanh nghiệp trên toàn cầu. Kinh tế số không chỉ là sự ứng dụng công nghệ vào các hoạt động kinh tế mà còn là một hệ sinh thái dựa trên dữ liệu, kết nối và đổi mới sáng tạo. Các nền tảng số như thương mại điện tử, fintech, và quản trị chuỗi cung ứng thông minh đang thay đổi cách thức vận hành của các ngành công nghiệp truyền thống, tạo ra những cơ hội và thách thức mới.
Sinh viên ngành Kinh tế – Quản trị, những người được kỳ vọng sẽ trở thành các nhà quản lý, lãnh đạo và khởi nghiệp trong tương lai, đóng vai trò quan trọng trong việc thích ứng và dẫn dắt xu hướng kinh tế số. Tuy nhiên, để đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động hiện đại, họ cần trang bị những kỹ năng cần thiết, từ kỹ năng công nghệ đến tư duy số và kỹ năng quản trị. Việc này không chỉ giúp sinh viên đáp ứng yêu cầu của các nhà tuyển dụng mà còn mở ra cơ hội khởi nghiệp và dẫn dắt sự đổi mới trong các lĩnh vực kinh doanh.
Kinh tế số được định nghĩa là một nền kinh tế dựa trên các công nghệ số, trong đó dữ liệu, kết nối và công nghệ đóng vai trò trung tâm. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), kinh tế số bao gồm tất cả các hoạt động kinh tế được hỗ trợ bởi các công nghệ như internet, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, và blockchain. Đặc điểm chính của kinh tế số là khả năng thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu để tối ưu hóa quy trình kinh doanh, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tạo ra các mô hình kinh doanh mới. Các lĩnh vực như thương mại điện tử (Amazon, Shopee), fintech (Momo, ZaloPay), marketing số (quảng cáo trên Google, mạng xã hội), và quản trị chuỗi cung ứng thông minh (sử dụng IoT và AI) đều là những biểu hiện cụ thể của kinh tế số. Các nền tảng này không chỉ thay đổi cách thức giao dịch mà còn định hình lại hành vi tiêu dùng và cách các doanh nghiệp vận hành.
Kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự gia tăng của các nền tảng số và công nghệ tiên tiến. Các công nghệ như AI, blockchain, và dữ liệu lớn đang được ứng dụng rộng rãi, từ việc cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng đến tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, kinh tế số cũng đang tạo ra những tác động sâu rộng đến các ngành nghề truyền thống. Ví dụ, các cửa hàng bán lẻ truyền thống phải cạnh tranh với các nền tảng thương mại điện tử, trong khi các ngân hàng truyền thống phải đối mặt với sự gia tăng của các dịch vụ fintech. Những thay đổi này đòi hỏi các doanh nghiệp và nhân sự phải nhanh chóng thích ứng để không bị tụt hậu.
Kinh tế số mở ra nhiều cơ hội cho sinh viên ngành Kinh tế – Quản trị. Họ có thể tham gia vào các lĩnh vực mới như phân tích dữ liệu kinh doanh, quản lý dự án số, hoặc phát triển các chiến lược marketing số. Ngoài ra, kinh tế số cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc khởi nghiệp. Các nền tảng số như Shopee, Lazada hay các công cụ quảng cáo trên mạng xã hội đã giảm rào cản gia nhập thị trường, cho phép sinh viên dễ dàng thử nghiệm các ý tưởng kinh doanh mới. Hơn nữa, khả năng tiếp cận dữ liệu và công nghệ giúp sinh viên có thể xây dựng các mô hình kinh doanh sáng tạo.
Để thành công trong nền kinh tế số, sinh viên ngành Kinh tế – Quản trị cần trang bị các kỹ năng sau:
• Sử dụng thành thạo các công cụ phân tích dữ liệu: Các công cụ như Excel nâng cao, Power BI, và Tableau là những kỹ năng cơ bản mà sinh viên cần nắm vững. Ví dụ, Power BI cho phép sinh viên tạo các báo cáo trực quan hóa dữ liệu, hỗ trợ doanh nghiệp ra quyết định dựa trên dữ liệu.
• Hiểu biết về các nền tảng quản lý doanh nghiệp số: Các hệ thống như ERP (Enterprise Resource Planning) và CRM (Customer Relationship Management) đang được sử dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp. Sinh viên cần hiểu cách các hệ thống này hoạt động và cách sử dụng chúng để tối ưu hóa quy trình kinh doanh.
• Kiến thức cơ bản về AI và Machine learning: Mặc dù không cần trở thành chuyên gia, sinh viên nên có kiến thức cơ bản về cách AI và Machine learning được ứng dụng trong kinh doanh, ví dụ như dự đoán hành vi khách hàng hoặc tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
• Khả năng thích ứng với sự thay đổi công nghệ: Công nghệ thay đổi liên tục, và sinh viên cần có tư duy cởi mở để học hỏi và thích nghi với các công cụ và nền tảng mới.
• Tư duy đổi mới sáng tạo: Sinh viên cần biết cách sử dụng dữ liệu để đưa ra các giải pháp sáng tạo, ví dụ như phát triển chiến lược marketing dựa trên phân tích hành vi người dùng.
• Giải quyết vấn đề dựa trên dữ liệu: Thay vì dựa vào trực giác, sinh viên cần học cách sử dụng dữ liệu để đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác.
• Quản lý dự án số: Các phương pháp như Agile và Scrum đang trở thành tiêu chuẩn trong quản lý dự án số. Sinh viên cần học cách sử dụng các công cụ như Trello hoặc Jira để quản lý dự án hiệu quả.
• Kỹ năng marketing số: Các kỹ năng như SEO (Search Engine Optimization), SEM (Search Engine Marketing), và quảng cáo trên mạng xã hội là rất cần thiết để sinh viên có thể hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận khách hàng trong môi trường số.
• Hiểu biết về mô hình kinh doanh số: Sinh viên cần nắm rõ các mô hình kinh doanh như nền tảng (platform-based), freemium, hoặc subscription-based để xây dựng chiến lược chuyển đổi số hiệu quả.
• Kỹ năng làm việc nhóm trong môi trường số: Các công cụ như Slack, Microsoft Teams, và Trello đang được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ làm việc nhóm từ xa. Sinh viên cần thành thạo các công cụ này để làm việc hiệu quả trong môi trường số.
• Kỹ năng giao tiếp và thuyết trình trực tuyến: Trong thời đại làm việc từ xa, khả năng trình bày ý tưởng qua các nền tảng như Zoom hoặc Microsoft Teams là rất quan trọng.
• Tư duy đạo đức trong kinh tế số: Sinh viên cần hiểu về các vấn đề như bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư, và trách nhiệm xã hội khi làm việc với dữ liệu và công nghệ.
Để có thể đạt được các kỹ năng này, sinh viên ngành Kinh tế - Quản trị cần thực hiện ngay việc:
• Chủ động học tập qua các nền tảng trực tuyến: Ngoài các kiến thức có được từ trường đại học, sinh viên cần chủ động nghiên cứu thêm ở các nền tảng như Coursera, Udemy, và LinkedIn Learning cung cấp hàng ngàn khóa học về kỹ năng kinh tế số, từ phân tích dữ liệu đến marketing số. Sinh viên có thể học theo tốc độ của riêng mình và nhận chứng chỉ để tăng giá trị hồ sơ cá nhân.
• Tham gia các dự án thực tế và cuộc thi: Các cuộc thi về kinh tế số, khởi nghiệp hoặc các dự án thực tế tại trường đại học là cơ hội để sinh viên áp dụng kiến thức vào thực tiễn.
• Phát triển tư duy tự học: Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, sinh viên cần xây dựng thói quen tự học và cập nhật kiến thức liên tục.
Kinh tế số đang định hình lại cách thức vận hành của các doanh nghiệp và xã hội, tạo ra cả cơ hội và thách thức cho sinh viên ngành Kinh tế – Quản trị. Để thành công trong môi trường này, sinh viên ngành Kinh tế – Quản trị cần chủ động hành động ngay từ hôm nay để trang bị kỹ năng kinh tế số. Chỉ bằng sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần đổi mới, sinh viên mới có thể trở thành những nhà lãnh đạo tương lai, dẫn dắt sự phát triển của nền kinh tế số.
.jpg)
Khoa Kinh tế - Quản trị